Poradnik scenarzysty - Fabuła

Spis treści
Poradnik scenarzysty
Krytyczne spojrzenie
Mam pomysł!
Konkret i otoczka
Konflikt
Akcja
Fabuła
Szczegóły praktyczne
Podsumowując...
Cybertechnika
Scenariusz
Scenariusz - c.d.
Konstrukcja fabuły
Konstrukcja fabuły - c.d.
Fabuła - c.d.
Wszystkie strony

4. Fabuła

a) Czy fabuła jest zwykłym następstwem zdarzeń?

Czy wydarzenia są przedstawiane następująco: wydarzenie, potem następne wydarzenie, potem następne wydarzenie, potem następne wydarzenie.

b) Czy jest powiązana związkami przyczynowo-skutkowymi?

Czy wydarzenia są przedstawiane następująco: wydarzenie, z którego wynika następne wydarzenie, z którego wynika następne wydarzenie.

Fabuła powinna być powiązana związkami przyczynowo-skutkowymi. Chociaż znów, jeśli Twój pomysł wymaga czegoś innego, nie wahaj się.

 

5. Konstrukcja

a) Czy tempo jest wystarczająco zróżnicowane?

Czy nie ma uczucia nudy, powtarzania patentów na sceny, czy obok momentów dramatycznych i szybkiej akcji występują zwolnienia na zaczerpnięcie oddechu?

b) Czy punkty kulminacyjne są dostatecznie dramatyczne i czy znajdują się we właściwym miejscu?

Punkty kulminacyjne powinny być wysoce dramatyczne, mają wpływać na dalszą fabułę, a rozmieszczone powinny być w 1/3, 1/2 i 3/4 scenariusza (orientacyjnie). Dalsze szczegóły wkrótce.

c) Czy fabuła rozwija się w odpowiednim tempie?

Czy nie ma momentów długiej akcji lub momentów długiego braku akcji, które skutecznie niszczą zaangażowanie czytacza? Tempo wydarzeń powinno zmieniać się tak, aby czytacz nie miał uczucia przyspieszania ani zwalniania. Sceny mają być szybkie lub wolne, ale przejścia między nimi nie mogą być widoczne. Dodatkowo, zakończenie nie może być znacząco szybsze niż reszta tekstu, ponieważ czytacz nie jest na to przygotowany, pogubi się (świetnym przykładem jest Wild things z zakończeniem znaaacznie szybszym niż pozostała część filmu) i obniży ocenę końcową lub każe poprawić ten aspekt.

d) Czy zakończenie sprawdza się?

Czy zakończenie wynika z przebiegu fabuły i czy rzeczywiście kończy główny wątek (pomijam kwestie kontynuacji - wątek główny dla konkretnej części musi być rozwiązany)? Czy konflikt zostaje rozwiązany? Z jakim skutkiem dla bohaterów? Czy patrząc na fabułę od końca, tj. znając zakończenie, można powiedzieć, że tak się musiało skończyć?

e) Czy oczekiwania widzów zostają spełnione?

Czy takiego zakończenia się spodziewałeś? Czy takiemu rozwiązaniu kibicowałeś? Czy jesteś zadowolony?

Te pytania nie są aż tak ważne, ponieważ gusty i oczekiwania są sprawą indywidualną. Jednakże gdy kilka osób mówi, że zakończenie jest złe, coś w tym musi być. Gdy wśród Twoich nielicznych recenzentów pojawia się taka opinia, dokładnie się jej przyjrzyj - wypytaj, co się nie podoba. Zastanów się nad możliwością poprawy.

6. Treść

a) Czy temat sugerowany jest przez akcję, czy wyrażony słowami?

Temat ma być podany jasno i czytelnie, ale nie powinien pojawić się jedynie jako pojedyncza kwestia któregoś z bohaterów. Powinien zostać poparty wydarzeniami fabuły, choć niekoniecznie tymi z pierwszego planu. Reszta tego punktu jest poddana wyobraźni scenarzysty.

b) Czy jest jasne, o czym rzeczywiście mówi scenariusz?

Czy czytacz wie, jaki jest temat oraz jaki pogląd na ten temat jest przedstawiony? Np. jeśli film traktuje o miłości (temat filmu), to czy mówi, że miłość jest dobra, jest zła, jest potrzebna, jest zbyteczna itp.

c) Czy postacie to wiedzą? (tj. o czym rzeczywiście mówi scenariusz)

Proste stwierdzenie, na które odpowiedź nie jest łatwa. W jaki sposób można pokazać wiedzę postaci w danym temacie? Słowami, obrazami, działaniami? Kwestię wiedzy i niewiedzy musisz założyć, zanim zaczniesz pisać, należy ona do etapu komponowania fabuły.

d) Czy powinny wiedzieć?

To pytanie jest jeszcze trudniejsze niż poprzednie. Sprawdza ono, czy właściwie zrealizowałeś wcześniejsze założenia. Poplątanie założeń z wykonaniem ujawnia się w scenariuszu przez nieścisłości postaw i zachowań bohaterów.
Postacie robią i mówią to, co im każesz. Gdy postać powinna wiedzieć (lub nie wiedzieć) i jest to korzystne dla scenariusza, kluczowe staje twoje ukazanie, że ta postać WIE (lub NIE WIE).
Chyba że dochodzisz do wniosku, że należy zmienić założenie dla danej postaci. Ale często to założenie wychodzi w dodatkowych kilku miejscach, więc dobrze się zastanów, czy wolisz zmienić skutek czy przyczynę.

e) Czy temat jest zilustrowany czy uwydatniony przez fabułę?

Rozróżnienie, który sposób jest lepszy, nie jest łatwe. Ilustracja przez fabułę zakłada, że temat jest podany wcześniej, dosyć wyraźnie. A wydarzenia pełnią rolę ilustracji, tła do znanego już tematu. Uwydatnienie zakłada, że temat nie jest podany konkretnie, mgliście - ale podany jest. Zaś wydarzenia powodują, że temat nabiera konkretnych kształtów. Na pierwszym planie znajdują się wydarzenia, na dalszych zaś temat i przesłanie filmu. Który wariant wybierzesz - Twoja wola.

f) Czy autor wprowadził do tematu swój indywidualny punkt widzenia?

Na pewno masz jakieś zdanie w kwestiach, które poruszasz w scenariuszu. Czy chcesz się nimi podzielić z innymi? Masz wspaniałą możliwość. Pytanie podstępnie wchodzi w teren stereotypów i uproszczeń. Czy twój scenariusz będzie się opierał na ogólnej mądrości, stereotypach (nawet się nie waż!), czy zawrzesz w nim coś swojego, oryginalnego?

Ludzie nie chcą typowych rzeczy. Daj coś od siebie. Coś nietypowego.

g) Czy długość całości jest właściwa w stosunku do tego, co autor ma do powiedzenia?

Czy scenariusz nie jest za długi, czy nie ma nudnych miejsc, które sprawiają wrażenie wepchniętych na siłę tylko po to, by tekst osiągnął wymagane 100+ stron? I z drugiej strony, czy nie jest za krótki, czy niektóre wątki nie zostały ucięte, przedstawione pobieżnie i niewystarczająco, choć są ciekawe i intrygują czytacza?