Podsumowując...

Na karteczce z pytaniami zazwyczaj dopisuję dodatkowe pytania - o sceny, których odbioru jestem szczególnie ciekawy, o ocenę konkretnych bohaterów lub wątków - pytam recenzenta o szczególiki, które są dla mnie szczególnie ważne.

Czy warto oszukiwać przy ocenie własnego scenariusza? Oczywiście, że nie. Przecież nie robisz tego, by się zdołować liczbą błędów w tekście, ale by je odnaleźć i poprawić.

Masz już listę pytań wraz z odpowiedziami, czyli spis potencjalnych dziur w konstrukcji. Nie bój się - wszystkie zostaną poprawione. W odpowiedniej kolejności.

Zastanów się, w jaki sposób można pozbyć się błędu, wynikającego z każdego kolejnego pytania z listy. Pomysły zapisz sobie na oddzielnej karteczce. Nie polecam notowania w Wordzie, ale w zwykłym zeszycie, najlepiej w kratkę - łatwiej go wozić w kieszeni i przeglądać w autobusie. Każde zagadnienie z listy opracuj na kilka różnych sposobów. Potem albo wybierz jeden najlepszy, albo połącz dwa, trzy najlepsze w jeden super-najlepszy.

Teraz przyjrzyj się, jak wiele pracy masz już za sobą. Masz scenariusz, recenzję, pomysły na poprawki... Choć to słowo pojawia się po raz pierwszy od wstępu, to poprawki robisz od dłuższego czasu. I co? Było miło czy niemiło?

Ponadto masz również dystans do scenariusza. I dalej będziesz z niego korzystać.

 Nadszedł czas na wyjaśnienie tytułu dzisiejszego odcinka - Konkrety i otoczka

Wyobraź sobie, że zdmuchujesz ze scenariusza całą wytworzoną przez siebie otoczkę emocjonalną - swoje oczekiwania, swoje uczucia do scen, bohaterów. Pozostają konkrety - sceny, opisy, dialogi, łączenia między nimi, postacie. I właśnie konkrety możesz i powinieneś poprawić. Zaangażowanie jest funkcją udanych scen, brzmiących dialogów, interesujących bohaterów. Popraw konkret, powstanie otoczka.

Różne książki podają różną kolejność poprawiania. Najpierw punkty konstrukcyjne, potem dramatyzm wątków, postacie, dialogi. Można poprawiać "od ogółu do szczegółu". Czyli najpierw rzeczy ogólne (tempo, punkty konstrukcyjne), przechodząc w konstrukcję poszczególnych bohaterów oraz wątków, by na końcu szlifować pojedyncze sceny, dialogi, wersy, słowa.

Można poprawiać odwrotnie.

Jedyna zasada poprawiania brzmi - rób tak, jak ci pasuje, abyś tylko poprawił!

Ja preferuję poprawianie pojęciowe. Kładę na biurku przy komputerze zeszyt z notatkami (przełączanie między jednym a drugim oknem Worda jest męczące), mam pod ręką korkową tablicę ze spisem scen, bohaterów, wątków. Otwieram zeszyt i arkusz Worda ze scenariuszem i poprawiam - czytam scenariusz, mając w pamięci notatki, ewentualnie do nich zaglądając.
Tablica służy do szybkiego przewijania scenariusza - być może dany motyw ze sceny "A" pasuje bardziej w scenie "B". Przewijanie Worda na oko czy nawet korzystanie z komentarzy i zakładek nie jest nawet w połowie tak szybkie i eleganckie jak tablica.

Czy nie jest trudno zapamiętać wszystkie notatki?
Wydaje się, że to zadanie niewiarygodne, ale to kwestia treningu. Skoro mowa o treningu - czy trudne jest zapamiętanie poprawek w pięciu wersjach tego samego scenariusza? Nie, gdy operujesz pojęciami. Nazwij to mnemotechniką. Zapamiętujesz ogólny wydźwięk sceny. Oczywiście, w miarę jak rozwijasz się jako scenarzysta, rozwija się też twoja pamięć. I jesteś w stanie zapamiętać, na której stronie pojawia się dana scena, na której stronie pojawia się dany dialog lub kwestia danego bohatera. Mówiąc "dany" mam na myśli "każdy". To naprawdę nie jest trudne.

Na co szczególnie należy zwrócić uwagę?

a) Maksymalne wykorzystanie gatunku scenariusza.
b) Struktura.
c) Wybuchowy początek.
d) Wybuchowy i wyjaśniający koniec.
e) Punkty kulminacyjne.
f) Wątki główne i wątki poboczne.
g) Wejścia w sceny i wyjścia ze scen; łączenie scen.
h) Czytelny temat i przesłanie.
i) Wyrazistość scen.
j) Wyrazistość i głębia emocjonalna bohaterów.
k) Długość i celność dialogów.
l) Sparki.